جلوه‌های آیات قرآن در نفثۀ‌المصدور

Authors

  • خزانه دار لو, محمدعلی دانشگاه گیلان
Abstract:

هدف از این تحقیق مشخص کردن تأثیر آیات قرآنی بر غنای صوری و ساختاریِ نفثۀالمصدور شهاب‌الدّین محمّد زیدری نسوی و برجسته نمودن ارزش ادبی و بلاغی والای این آیات در ارتقای این متنِ ادبی و تاریخی به یکی از بهترین نمونه‌های نثر کهن مصنوعِ فارسی است. بررسی و تحلیل متن با روش مطالعه‌ی کتابخانه‌ای و متن‌پژوهی نشان می‌دهد که در نفثۀالمصدور جلوه‌های گوناگون هنرنمایی و نکته‌پردازی نویسنده در بهره‌گیری از آیات قرآن، ورای شأن نزول آنها، به اقتضای لفظ و معنی نمود یافته است. بیشتر موارد استفاده­ی او از آیات قرآن به صورتِ استفاده از بخشی از آن‌ها است. زیدری نسوی در کاربرد آیات به مطابقت آنها با نصّ قرآن کریم و یا به استفاده از آیات کامل تعمّد و اصرار نداشته، بلکه بیشتر به استفادهی لفظی و ساختاری از آیات در جهت تتمیم و تکمیل معنی جملات فارسی و نمایاندن قدرت استادیاش در نثرنویسی و سخن‌پردازی فارسی تأکید کرده است. نویسنده در بعضی موارد از این آیات به زیبایی به منظور طنزپردازی بهره برده است. از دیدگاه معناشناسی بیشترین موارد استفاده از آیات مربوط به آیات انذار و عذاب‌های اخروی و عاقبت انسان‌های بدکردار است که با توجّه به محتوای کتاب به‌جا و هنرمندانه به کار رفته و بر ارزش و انسجام متن افزوده است. نتیجه‌ی کار نشان می‌دهد که به کارگیری هنرمندانه‌ی آیات قرآن عامل مهمّی در ارتقای این متن ادبی به یکی از شاهکارهای مسلّم نثر کهنِ مصنوع فارسی است. کلید واژه‌ها: قرآن، بررسی و تحلیل، زیدری نسوی، نثر مصنوع، نفثۀالمصدور.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تأویل آیات قرآن در تمهیدات

تمهیدات نوشتة عین‌القضات همدانی سرشار از آیاتی قرآنی است که تعدادی از این آیات مکرراً در جایگاه استشهاد قرار گرفته‌اند. عین‌القضات به دلیل انس با قرآن و تأمل ژرف و عمیق در معانی آن، در مواردی تأویل‌های خلاقانه و منحصر به‌ فردی از آیات قرآن داشته است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که شیوه‌های تأویل آیات قرآن در تمهیدات چگونه است. پس از بررسی این نتیجه حاصل شد که ...

full text

تفضیلِ أثری آیات قرآن

«توصیف أثری قرآن» دانش مستقلّی است که موضوع آن، روایات معصومین(ع) در بیان توصیفی آیات وسوره‌های قرآن است. این روایات را می‌توان به دسته‌های مختلف تقسیم کرده و مورد مطالعه قرار داد. دسته‌ای از این روایات توصیفی، مربوط به بیان تفضیل‌هاو برتری‌هایی است که برخی از آیات قرآن بر آیات دیگر پیدا کرده‌اند. براساس این دسته از روایات، معلوم می‌شود که برخی از آیات قرآن از لحاظ مقصود یا مضمونی خاص، بر آیات د...

full text

اسباب معرفت صحیح نسخ در آیات قرآن

یکی از عوامل اساسی در پیدایش اختلاف بر سر تعداد آیات منسوخه قرآن، عدم توجه دقیق به اصطلاحات قریب المعنی و خلط مباحث مختلف در این حوزه بوده است. دانشمندان متقدم علوم قرآن ، عالمانه یا از سر تسامح ، وجوه ممیزه نسخ با تخصیص ، انساء تقبید ، استثنا و ... را در نظر نگرفته و حکم نسخ بسیاری از آیات قرآن را صادر کرده اند، لکن متأخرین در نقد این رویه تمامی مساعی خویش را به کار برده اند . در مقاله حاضر پس...

full text

زیبایی‌شناسی آیات مشابه در قرآن کریم

گرچه متن قرآن کریم، متشکل از واژگان به‌ظاهر ساده است، اما آن‌سوی این واژگان، معانی ژرف و اهدافی خاص نهفته است. با درنگ و تأمل در آیات کلام وحی، به این رهیافت می‌رسیم که هریک از آنها به‌دنبال القای مفهومی ‌خاص به مخاطب است و در پسِ تمامی این آیات اغراضی نهفته است که زیبایی و اعجاز آیات الهی را صدچندان می‌کند. این اغراض، به اقتضای سیاق و مقامِ سخن باز می‌گردد و این مهم در آیاتی از قرآن که چه از لحا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 3  issue 5

pages  15- 42

publication date 2016-07

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023